‘Ik heb zo hard gestudeerd en toch heb ik een onvoldoende’. Leerlingen die deze ervaring hebben kunnen gaan twijfelen aan zichzelf en een statische mindset ontwikkelen. Een van de redenen waarom leerlingen uren kunnen besteden aan hun studie en toch de stof slecht doorgronden, is omdat ze een niet effectieve leertechniek gebruiken. Dit artikel gaat over de effectiviteit van 10 leertechnieken.

10 leertechnieken

Dit artikel van Dunlosky zet de 10 meest gebruikte leertechnieken en hun effecten volledig uiteen. Wat is de effectiviteit van 10 leertechnieken? De effectiviteitsscore die Dunlosky et al geven en die ik hieronder noem is de overall bruikbaarheidsscore. Hoog wil zeggen dat de effecten van de techniek robuust zijn en generaliseerbaar zijn. Studenten en docenten die deze technieken nog niet gebruiken zouden er verstandig aan doen ze toe te voegen aan aan hun arsenaal. De effectiviteitsscore ‘laag’ krijgt een techniek wanneer het effect ervan niet consequent gevonden wordt of alleen in specifieke omstandigheden. Gemiddeld krijgt een techniek wanneer de effectiviteit tussen laag en hoog in ligt qua robuustheid en generaliseerbaarheid of wanneer er nog relatief weinig onderzoeksgegevens bekend zijn.

Verdiepend ondervragen

Deze techniek activeert de leerling door hem verklaringen onder woorden te laten brengen waarom een bepaald feit of een concept dat je hem aanreikt waar is. Een simpel voorbeeld: leg uit waarom 5+5+5 hetzelfde resultaat oplevert als 3×5. Deze leertechniek krijgt een gemiddelde effectiviteitsscore.

Zelf uitleggen

Bij deze leertechniek legt de leerling zelf uit welke stappen hij zet en waarom hij die stappen zet om een bepaald probleem op te lossen. Een andere vorm van zelf uitleggen is dat de leerling zelf onder woorden brengt hoe de nieuwe informatie gerelateerd is aan kennis die hij al heeft. Ook deze leertechniek krijgt een gemiddelde effectiviteitsscore.

Samenvattingen maken

Bij deze leertechniek maakt de leerling een samenvatting, die langer of korter is, van het materiaal dat hij moet gaan beheersen. Deze leertechniek blijkt een lage effectiviteitsscore te hebben. Dus als je zelf deze leertechniek gebruikt, combineer hem dan met een andere leertechniek, bijvoorbeeld het maken van een oefentoets.

Highlighten

Veel leerlingen gebruiken de techniek van het highlighten van belangrijke stukken in een te leren tekst. Dit blijkt niet zoveel op te leveren en is dan ook weinig effectief. Ook voor deze techniek geldt dat je beter er nog een andere leertechniek naast kunt gebruiken, waarbij het maken van oefentoetsen het meest raadzaam is.

Ezelsbruggetjes en plaatjes

Het bedenken van visualisaties en kernwoorden om de te leren inhoud mee te associëren, ezelsbruggetjes, blijkt ook een lage effectiviteit te hebben. Hetzelfde geldt voor het bedenken van mentale plaatjes bedenken bij de tekst die je moet leren.

Herlezen

Een eenmaal gelezen tekst opnieuw lezen blijkt ook een laag rendement op te leveren. Je maakt dan al snel de fout te denken dat je de stof beheerst. Herkennen wat je eerder hebt gelezen kan je die foute perceptie geven. Maar herkennen wat je hebt gelezen is anders dan het zelf kunnen reproduceren van de tekst en de kennis. Ook een lage effectiviteitsscore dus.

Oefentoetsen

Het maken van oefentoetsen kan allerlei vormen aannemen en blijkt zeer effectief te zijn als je de stof wilt doorgronden en gaan beheersen. Flash cards, oefentoetsen maken, vragen beantwoorden aan het einde van een hoofdstuk, toetsen bedenken voor je medeleerling en de toets die je medeleerling heeft gemaakt doen zijn maar een paar voorbeelden ervan. Het blijkt een bijzonder effectieve manier van leren te zijn, met een hoog leerrendement.

Gespreid oefenen

Gespreid oefenen betekent dat je meerdere oefensessies hebt, met een interval tussen de sessies. Ook dit blijkt een hoog leerrendement op te leveren, vooral op de langere termijn. Hier kun je er meer over lezen.

Overlappend oefenen

Overlappend oefenen betekent dat je in 1 leersessie heen en weer pendelt tussen verschillende onderdelen van wat je wilt leren. Je springt steeds nadat je een blokje hebt geoefend over naar een ander blokje. Zo leer je het contrast tussen de blokjes kennis goed onderscheiden en daar heb je op de langere termijn profijt van. Overlappen oefenen krijgt een gemiddelde effectiviteitsscore, vooral omdat er nog relatief weinig bekend is over onder welke omstandigheden en in welke situaties deze oefentechniek vooral goed werkt.

Oefenen

De laatste drie technieken betreft dus steeds een vorm van oefenen. Hier kun je meer lezen over die drie oefentechnieken.

10 leertechnieken

Bepaalde technieken zijn dus zeer effectief en toepasbaar voor studenten van allerlei leeftijden. De meest effectieve leertechniek is het maken van oefentoetsen en gespreid oefenen. Ook effectief is het overlappend oefenen, zelf uitleggen en uiteenzettend ondervraagd worden. Minder nuttig is het om teksten te highlighten, plaatjes te bedenken, ezelsbruggetjes te bedenken, samenvattingen te maken en de tekst opnieuw te lezen.