10 tips om de progressiegerichte aanpak in de vingers te krijgen

10 tips om de progressiegerichte aanpak in de vingers te krijgen. Communicatie vormt de kern van elke menselijke interactie, en de impact ervan gaat zoveel verder dan simpelweg woorden uitwisselen. Dus is het beheersen van gesprekstechnieken een essentiële vaardigheid die vaak onderschat wordt. Voor coaches, leidinggevenden en professionals is de capaciteit om effectieve en verrijkende dialogen te leiden van onschatbare waarde. De progressiegerichte aanpak draait om het creëren van een ruimte waarin ideeën vrijelijk kunnen stromen, waar inzichten tot bloei komen en waar authentieke verbindingen worden gesmeed. Bij het leren toepassen van de progressiegerichte aanpak is iets paradoxaals gaande; het is zowel eenvoudig als complex om te leren. Hier zijn tien tips om de progressiegerichte gespreksvaardigheden te leren toepassen en je vaardigheden daarin te leren aanscherpen.

Tip 1. leer met zelfcompassie

Jezelf bekritiseren werkt verlammend om nieuwe dingen te leren. Zelfcompassie helpt juist om nieuwe dingen te leren. Kijk daarom mild naar haperingen, minder goede formuleringen of gehakkel. Ten eerste is het normaal dat als je iets nieuws leert het niet direct soepel en automatisch verloopt. Het kenmerk van iets nieuws leren is juist dat je hersenen nieuwe connecties moeten aanleggen, wat moeite kost. Als je iets je dus al makkelijk afgaat, ben je niet iets nieuws aan het leren maar aan het doen wat je al kunt. Ten tweede zegt jouw minder fraai geformuleerde interventie nog niks over hoe nuttig de interactie is voor je gesprekspartner. Het perspectief van je gesprekspartner is echt anders dan dat van jou. Want je gesprekspartner is bezig met zijn eigen inhoud, terwijl jij bezig bent met het benutten van de juiste interventies op het juiste moment. Geen wonder dat je gesprekspartner de interactie als zeer nuttig kan ervaren, terwijl jij je realiseert dat je allerlei dingen beter had kunnen doen. En als je gesprekspartner de interactie zinnig heeft gevonden, waarom zou jij dan ontevreden zijn? Uiteindelijk gaat het er toch om dat er progressie wordt geboekt? Hier kun je luisteren naar een podcast: hoe word je mild voor jezelf?

Tip 2. kies wat relevant voor je is

Laatst zei iemand in onze Opleiding Progressiegericht Werken: ‘Ik weet dat het niet nuttig is, maar toch ben ik weer bezig om hoofdstukken uit jullie boeken samen te vatten, en daar ben ik dan tijden mee bezig om vervolgens te constateren dat ik alleen maar heb overgeschreven wat er al stond.’ Deze deelnemer realiseerde zich dat hij op deze manier niet diepgaand aan het leren was en koos ervoor om daarmee te stoppen. In plaats van het overschrijven van stukken uit de boeken ging hij op zoek naar welke kennis en welke interventies nuttig en interessant voor hem waren gezien de gesprekken die hij de komende periode wilde voeren. Hij ging met behulp van de boeken en het geleerde in de opleiding die gesprekken voorbereiden en oefenen met een buddy. Diepgaand leren van moeilijke dingen lukt pas wanneer die dingen betekenisvol en relevant voor je zijn. Dus start met de vraag: welke gesprekken wil je graag beter leren voeren? En welke situaties wil je graag beter leren aanpakken?

Tip 3. voorbereiden, uitproberen, reflecteren

Maak onderscheid tussen de voorbereidingsfase, de uitvoeringsfase en de reflectiefase achteraf. In de voorbereiding van gesprekken kun je gericht onze boeken gebruiken. Er staan veel voorbeeldformuleringen in, waaruit je die formuleringen kunt kiezen die je wilt gaan uitproberen in je gesprekken. Als je je formuleringen voorafgaand aan een gesprek goed in je hoofd hebt, dan komen ze er tijdens het gesprek soepel uit. Je hoeft dan immers niet tijdens het gesprek na te denken over je formulering. Tijdens het gesprek kun je beter niet teveel bezig zijn met je eigen vaardigheden en formuleringen. Dat gaat immers ten koste van het luisteren naar je gesprekspartner en het aansluiten op wat die persoon zegt. Maar na afloop van je gesprek kun je wel weer direct reflecteren op wat er goed werkte en wat je in een volgend gesprek zou willen verbeteren.

Tip 4. analyseer dialogen

In onze boeken staan veel voorbeelddialogen. Je kunt diepgaander leren door dergelijke dialogen niet eenvoudig weg te lezen, maar door eerst te lezen wat er wordt gezegd en daarbij de reactie van de progressiegerichte professional af te dekken met je hand of een velletje papier. Als je eerst nadenkt welke progressiegerichte interventie je verwacht, en daarna pas doorleest, onthoud je de interventies beter.

Tip 5. wees je bewust van de paradox van het beter worden

Mensen die de progressiegerichte aanpak niet kennen denken al snel: “Oh, dat doe ik al, ik ben altijd positief”. Mensen die de progressiegerichte aanpak beginnen te leren toepassen denken dat niet meer. Zij denken juist:”Pff, wat is dit subtiel en lastig, in al zijn eenvoud”. Dus, terwijl je meer begrijpt en beter wordt, kan je perceptie van je eigen competenieniveau juist afnemen. Je wordt beter, maar je voelt je minder competent. Dat komt omdat je meer overzicht krijgt over wat er te leren valt en je een hogere maatstaf aanlegt. Je stelt hogere eisen aan jezelf, je weet beter hoe de interventies kunnen klinken en je ervaart dat je nog niet zover bent dat je het zelf al soepel kunt. Het is belangrijk om je te realiseren dat je afgenomen gevoel van competentie een teken van progressie is. Het zou jammer zijn als je zou afhaken omdat je denkt dat je slechter wordt, terwijl je beter aan het worden bent.

Tip 6. zoek de grenzen van je competentie op

Als je beter wilt worden, zoek dan de grens op van wat je nu kan en oefen dat wat je moeilijk vindt doelbewust en vasthoudend (deliberate practice). Als je een formulering nog niet paraat hebt, oefen dan opnieuw en opnieuw, net zolang tot je de formulering kunt dromen. Daar leer je veel meer van dan wanneer je herhaalt wat je al kunt. Vraag jezelf af:”welke situaties vind ik lastig omdat ik niet goed weet hoe ik progressiegericht kan reageren?” Zoek vervolgens welke progressiegerichte reactie precies goed is voor die situatie en oefen die reactie net zo lang tot je hem hebt geautomatiseerd.

Tip 7. analyseer dialogen

Analyseer progressiegerichte dialogen op microniveau, want daardoor krijg je een steeds diepgaander begrip waarom de progressiegerichte interventies zijn zoals ze zijn en waarom ze werken. Op microniveau analyseren betekent dat bij elk woord nadenkt waarom dat woord op die plek in de zin wordt gebruikt en welke overtuigingen er ten grondslag liggen aan elk van die woorden en interventies.

Tip 8. schrijf je gesprekken uit

Direct na afloop van een gesprek heb je de hoofdlijnen nog wel paraat en dat is een mooi moment om je gesprekken letterlijk uit te schrijven. Van het uitschrijven zelf kun je veel leren, zeker als je daarna analyseert welke reacties er kwamen op je interventies, wat werkte en wat je beter had kunnen formuleren.

Tip 9. leer formuleringen en vraagsequenties uit je hoofd

Als je iets nieuws leert, sta jezelf dan toe om te imiteren en copieren. Leer progressiegerichte formuleringen uit je hoofd, zodat je bij wijze van spreken overhoord kan worden. Leer ook vraagsequenties uit je hoofd, dus leer de volgorde van vragen uit de CPW-zeven stappen aanpak uit je hoofd. Oefen daarbij ook met een passende intonatie, stel dus bijvoorbeeld de helpvragen met een uitnodigende en vriendelijke intonatie.

Tip 10. stel creativiteit uit

Als volwassenen een nieuwe vaardigheid leren, zijn ze geneigd te denken dat het goed is om hun eigen draai eraan te geven. Ze kunnen weerstand voelen tegen het letterlijk gebruiken van aangereikte formuleringen. En hoewel het vinden van een eigen stijl het gevoel van autonomie kan versterken, kan het ook het leerproces in de weg zitten. Mensen die iets nieuws aan het leren zijn en die zich te vroeg afvragen of wat ze aangeleerd krijgen wel past bij hun eigen stijl of bij hun persoonlijkheid kunnen al snel vastlopen. Soms passen mensen de nieuwe vaardigheid verkeerd toe, juist omdat ze hun eigen draai eraan willen geven, waardoor de techniek van de vaardigheid niet meer werkt. Ze concluderen dan maar al te snel dat de techniek niet werkt, in plaats van dat ze zich realiseren dat ze de techniek niet goed hebben toegepast. Iemand die begint met het leren van een nieuwe vaardigheid kan er baat bij hebben om zich te realiseren dat het imiteren van een expert een prima manier kan zijn om een nieuwe vaardigheid te leren. Ook als het gaat om “zachte” vaardigheden, zoals communicatietechnieken. Door simpelweg te copieren wat de expert doet, en te doen in plaats van te reflecteren of de techniek wel bij je past, kunnen mensen die iets nieuws aan het leren zijn succeservaringen opdoen. Daardoor worden ze steeds vaardiger. Creativiteit en je eigen draai ergens aan geven komt nadat je heel goed bent geworden in de vaardigheid, niet ervoor.

Stap voor stap

De progressiegerichte aanpak is te veelomvattend om in een keer volledig toe te passen. Het werkt beter om te kiezen welke interventies je wilt toevoegen aan je repertoire en je die eerst eigen te maken voor je verder gaat. Niet alles spreekt je waarschijnlijk direct aan, dus begin met de dingen die je wel aanspreken en geef jezelf alle tijd en ruimte om de aanpak stapsgewijs in de vingers te krijgen. Richt je op beter worden in de aanpak en niet op goed zijn in de aanpak. Met het leren van de progressiegerichte aanpak heb je een stevig fundament om elke conversatie met vertrouwen en competentie te benaderen. Van het kiezen van je progressiegerichte rol tot het methodisch en met aandacht oefenen op een uitdagend niveau, kun je deze tien tips gebruiken om je progressiegerichte reis te ondersteunen en te verrijken.