In dit artikel schreef ik al over het belang van autonomieondersteuning in liefdesrelaties. Nog even ter reminder: autonoom functioneren is niet hetzelfde als alles alleen willen doen en onafhankelijk willen zijn van de ander. In plaats daarvan betekent autonoom functioneren dat je, op het moment dat je iets doet, er helemaal achter staat om dat gedrag te vertonen.

Afhankelijk en autonoom

Dat kan zijn omdat je het interessant vindt wat je aan het doen bent, het kan ook zijn dat je het niet zo interessant vindt, maar wel belangrijk en waardevol. Je kunt dus volledig afhankelijk zijn van je partner (bijvoorbeeld financieel of lichamelijk) en toch ook helemaal autonoom functioneren; je staat er dan helemaal achter om afhankelijk te zijn van je partner.

Autonomie-ondersteunend gedrag

Als je partner je behoefte aan autonomie vervult, dan geeft hij je oprecht de vrijheid om keuzes te maken waar jij achter staat, heeft hij respect voor je gevoelens en perspectief, zet hij je niet onder druk om dezelfde mening te hebben als hij heeft, moedigt hij je aan om dingen te doen die je interessant en belangrijk vindt.

Jezelf zijn

Een interessant aspect van autonoom functioneren in je liefdesrelatie draait om jezelf kunnen zijn. Wat is dat ‘jezelf zijn’? In de zelfdeterminatietheorie betekent dit dat je bent wie je authentiek wilt zijn. Authenticiteit is geassocieerd met meer tevredenheid over je relatie en minder stress en autonoom functioneren in je relatie is geassocieerd met minder ‘zelf-presentatie-technieken’ (een rol spelen).

Ideale zelf

Iedereen heeft een ideaal-zelf, zoals men graag wil zijn als men op zijn best is. In een onderzoek werd dit beschreven aan de hand van de Big Five, dus mensen beschreven hun ‘ideale zelf’ op de dimensies extravert, consciëntieus, open, vriendelijk/behulpzaam en emotioneel stabiel. Het bleek dat mensen in verschillende culturen (China, USA, Rusland) dichterbij hun ideale zelf stonden in een relatie met een autonomieondersteunende partner. Als mensen minder autonomieondersteuning ervoeren, stonden ze verder weg van wie ze graag wilden zijn (vaak betekende dit minder extravert, minder open, minder vriendelijk en behulpzaam en minder emotioneel stabiel). Daarnaast voelden mensen zich vitaler als ze in een relatie zaten waarin hun autonomiebehoefte werd vervuld en ze waren tevredener over de relatie.

Je voelt het verschil: wil hij/zij het echt?

Als je liefdespartner je ondersteunt of verzorgt omdat hij dit graag wil doen (autonoom functioneert, hij staat er helemaal achter om je te ondersteunen en verzorgen), dan waardeer jij dit sterker dan wanneer hij je ondersteunt of verzorgt omdat hij zichzelf onder druk zet dat te moeten doen. Mensen zijn gevoelig voor de motivatie van hun liefdespartner. Ze voelen meer dankbaarheid wanneer de partner autonoom gemotiveerd is om ze te ondersteunen en verzorgen, dan wanneer de partner dit doet vanwege gecontroleerde redenen.

Conditioneel

Als de partner negatieve aandacht geeft wanneer je iets doet dat hij afkeurt (conditional negative regard), bijvoorbeeld door te mokken of je te negeren als je keuzes maakt die hij afkeurt, dan heeft dit een sterk negatief effect op je autonomie-behoefte en ben je minder bereid om open te zijn over je gevoelens en om de ondersteuning van je partner te accepteren. Als de partner alleen positieve aandacht geeft wanneer je doet wat hij goedkeurt (conditional positive regard) dan heeft dit hetzelfde negatieve effect op je. Het zijn namelijk controlerende technieken; doe wat ik goed vind en ik hou ik van je, doe je wat ik afkeur dan hou ik niet meer van je.

Wederzijdse autonomieondersteuning

Het ondersteunen van de autonomiebehoefte van je partner geeft je zelf ook veel voordelen. Je eigen tevredenheid met jullie relatie en je eigen behoeftenvervulling (verbondenheid, competentie en autonomie) neemt er namelijk door toe. Als je liefdespartner graag jouw autonomiebehoefte vervult én jij vervult graag die van hem, dan kunnen jullie allebei jezelf zijn en dit is geassocieerd met een hoge kwaliteit van je relatie en van jullie beider welbevinden in de relatie.

]