De humor van de docent

De humor van de docent. Docenten gebruiken regelmatig humor in de klas. Wat is het effect van hun humor op de studenten of leerlingen? In een onderzoeksartikel van James et al (2024) doen de onderzoekers verslag van het effect van vier humorstijlen op de percepties van studenten.

Vier humorstijlen

Er werden in het onderzoek vier humorstijlen onderscheiden. Bij elke humorstijl werd gekeken wat het effect ervan was op de perceptie van de studenten over de benaderbaarheid van de docent, de algemene percepties over de docent en over de leeromgeving en hun gevoelens van betrokkenheid.

1. Bij de affiliatieve humorstijl brengt de docent luchtigheid in de les en laat hij de studenten lachen.
2. Bij de agressieve humorstijl gebruikt de docent humor die ten koste van anderen gaat.
3. Bij de zelfvernederende humorstijl gebruikt de docent humor die ten koste van zichzelf gaat.
4. Bij de zelfversterkende humorstijl gebruikt de docent humor om zichzelf op te vrolijken.

Luchtigheid en vrolijkheid

De vormen van humor waarbij de docent luchtigheid brengt in de les en hij zichzelf opvrolijkt hebben een positief effect op hoe de studenten de docent ervaren, althans in vergelijking met het gebruik van geen humor. Voor gevoelens van betrokkenheid en algemene percepties waren er grotere gevoelens van betrokkenheid bij relationele en zelfversterkende humor in vergelijking met geen humor. Humor kan de docent laagdrempeliger doen overkomen en kan zo helpen om relaties op te bouwen, zo leggen de onderzoekers uit. Vrolijkheid en samen lachen gaat samen met positieve emoties, en die ondersteunen het leren.

Jezelf op de hak nemen

Vaak wordt gesteld dat zelfdepreciërende humor negatief uitpakt voor degene die dat doet. Maar docenten die zelfvernederende humor gebruikten werden in dit onderzoek niet negatiever beoordeeld in vergelijking met het gebruik van de andere humorstijlen. Deze vorm werd wel positiever beoordeeld in vergelijking met agressieve humor. Dit suggereert dat zelfvernederende humor niet noodzakelijk maladaptief is in alle contexten. Deze vorm kan bijvoorbeeld de aandacht van studenten vasthouden omdat het vaak onverwacht is als de docent zichzelf op de hak neemt. Als de docent echter sociaal angstig is en daarboven op zichzelf ook nog eens op de hak neemt, dan zou dit wel negatieve effecten kunnen hebben op de percepties die studenten hebben van de docent. Het kan dan angst bij studenten veroorzaken, zeker bij studenten die vanuit zichzelf al sociaal angstig zijn.

Agressieve humor

Over het algemeen werd de docent minder positief beoordeeld bij het gebruik van agressieve humor in vergelijking met zelfvernederende, relationele en zelfversterkende humor. Agressieve humor beïnvloedde hun waargenomen benaderbaarheid, gevoelens van betrokkenheid, percepties van de leeromgeving en algemene percepties van de docent, aldus de onderzoekers. Agressieve humor wordt door studenten geassocieerd met agressief gedrag in het algemeen.

De humor van de docent

Humor kan zowel positief als negatief uitpakken, en niet elke vorm heeft een goed effect op studenten. Een docent die agressieve humor gebruikte werd negatiever beoordeeld in vergelijking met docenten die de andere vormen van humor gebruikten. Met name de affiliatieve humorstijl heeft een positief effect op de percepties van studenten, in vergelijking met het gebruik van geen humor. Zelfvernederende humor werd positiever beoordeeld in vergelijking met agressieve humor. En de docent werd minder positief beoordeeld als die helemaal geen humor gebruikte.