Overal waar mensen met elkaar vooruitgang willen of moeten bereiken is de progressiegerichte aanpak bruikbaar. Vandaar dat we in zoveel verschillende sectoren gevraagd worden om trainingen te komen verzorgen. In dit artikeltje beschrijf ik een paar rollen waarin de progressiegerichte aanpak gebruikt wordt.

In een adviesrol

In adviesgesprekken boek je vooruitgang wanneer je gesprekspartner met behulp van jouw expertise op progressie-ideeën komt waar hij zelf achter staat. Dat is bijvoorbeeld belangrijk voor management consultants, HR adviseurs, maar ook voor leidinggevenden, coaches, docenten, ouders en collega’s die hun gesprekspartner een tip willen geven op basis van hun kennis en ervaring.

Helpen en adviseren

In een adviesrol kun je soms progressiegericht helpen (je stelt vragen waarmee je gesprekspartner voor zichzelf helder krijgt wat hij wil bereiken en wat voor hem werkt om dat te bereiken), soms kun je progressiegericht adviseren (je geeft tips en adviezen waarmee je gesprekspartner progressie kan boeken in de richting van zijn eigen doelen). Soms kunnen adviseurs ook een sturende rol aannemen. Een HR-adviseur die bijvoorbeeld in gesprek is met een manager, die de ziekteverzuimprocedures moet gaan volgen, heeft het mandaat om deze manager te informeren over wat er van hem verwacht wordt.


Deze week gaven we bijvoorbeeld een training aan HR-adviseurs van een Hogeschool en aan Portfoliomanagement-adviseur van een portfoliomanagement-adviesbureau.

In een coach-rol

Een coach van teams of van individuele managers, professionals of andere medewerkers zit regelmatig in een helpende interactie met zijn gesprekspartners. Dat betekent dat de coach progressiegerichte vragen stelt die zijn gesprekspartner helpen om op concrete ideeën te komen hoe hij voor hemzelf betekenisvolle progressie kan boeken. Soms biedt de coach zijn gesprekspartner advies of gaat hij de ander trainen. In sommige gesprekssituaties kan de coach ervoor kiezen om te gaan sturen. Dat is het geval wanneer de gesprekspartner dingen wil gaan doen die niet zijn toegestaan of dingen achterwege wil gaan laten die wel van hem verwacht worden.


Deze week gaf ik bijvoorbeeld een training aan senior cliëntbegeleiders in een organisatie die verstandelijk beperkte mensen helpt. Zij hebben een coachende rol ten opzichte van cliëntbegeleiders, en tevens prestatieverwachtingen ten aanzien van hoe die cliëntbegeleiders met de verstandelijk beperkte cliënten omgaan. Ook gaf ik een training aan leidinggevenden, die in gesprekken met medewerkers moeten kunnen switchen tussen helpen en sturen. Daarnaast trainden we een groep teamcoaches en een groep individuele coaches, die hun eigen coachingspraktijk hebben.

In een trainersrol en een docentrol

Als je trainer of docent bent is de progressiegerichte aanpak evenzeer bruikbaar. Een trainer die progressiegericht werkt biedt een duidelijke structuur waarbinnen de deelnemers aan zijn training competenter worden ten aanzien van het onderwerp van de training. Een docent die progressiegericht lesgeeft creëert condities in de klas waarbinnen de leerlingen en studenten met een groeimindset autonoom gemotiveerd raken om te leren. In de rol als trainer en docent switch je ook tussen de vier progressiegerichte rollen: helpen, trainen, instrueren en sturen.

Trainers en docenten kunnen studenten progressiegericht begeleiden.
Zo geven wij trainingen op lagere scholen, middelbare scholen, hogescholen en universiteiten, aan onderwijsadviesbureaus, trainingsbureaus en aan trainers die zelfstandig gevestigd zijn.

In een leidinggevende rol

Voor veel leidinggevenden maakt de progressiegerichte aanpak het verschil tussen ‘met een knoop in mijn maag tegen dat moeilijke gesprek opzien’ en ‘met een glimlach van binnen precies weten hoe ik dat moeilijke gesprek goed aanpak’. Leidinggevenden kunnen enorm opzien tegen lastige gesprekken, en dat kunnen ze in hun eigen werkcontext maar zelden eerlijk toegeven aan anderen.

De progressiegerichte stuuraanpak helpt leidinggevenden in situaties waarin er iets mis gaat met een medewerker of wanneer een medewerker iets moet gaan doen dat hij nu niet doet. Maar leidinggevenden zitten ook regelmatig in een rol waarin ze medewerkers moeten instrueren om iets op een bepaalde manier te gaan aanpakken en ook in een rol waarin ze medewerkers juist willen helpen in hun verdere ontwikkeling en functioneren.

In een collegiale rol

Misschien wel de meest voorkomende rol is die van collega. Samen met anderen moet en/of wil je vooruitgang boeken ten aanzien van een bepaald onderwerp. Je kunt op een progressiegerichte manier samenwerken met anderen door een focus te leggen op bereikte en te bereiken betekenisvolle progressie, door progressiegerichte feedback te geven en te ontvangen en door progressiegericht om te gaan met conflictueuze situaties en meningsverschillen. Ook als collega zit je afwisselend in een help-, stuur-, advies- en instrueerrol. Als je collega aan je vraagt: ‘wil je me even helpen?’ dan kun je progressiegericht gaan helpen of adviseren of instructie geven. Als je graag wilt dat je collega een bepaalde bijdrage gaat leveren, kun je de stuurprincipes en feedbackprincipes benutten.

In een ouderrol

Wellicht de meest belangrijke en waardevolle rol is die van ouder. Ouders willen immers over het algemeen graag dat het goed gaat met hun kind en zijn sterk betrokken bij hun kind. Als je de zelfdeterminatietheorie kent en de groeimindset kent, maak je bepaalde keuzes in je manier van opvoeden die je kind ten goede komen. In onze trainingen komen deelnemers vaak ook op opvoed-ideeën, hoewel de trainingsinhoud in eerste instantie werkgerelateerd is.  Hier kun je meer vinden over progressiegericht opvoeden: Druk verlichten en interesses voeden Drie dimensies van progressiegericht opvoeden Progressiegericht opvoeden Invalshoeken bij progressiegericht opvoeden

In een vriendschaps- en liefdesrelatie

Natuurlijk zit je niet in een professionele rol ten opzichte van je vrienden of liefdespartner(s) en familieleden. Maar dat wil niet zeggen dat de progressiegerichte principes onbruikbaar zouden zijn. Wanneer je de autonomiebehoefte van je vrienden en liefdespartner(s) vervult is de kwaliteit van jullie relatie beter, zowel vanuit jouw perspectief als vanuit dat van je vriend(in) en/of liefdespartner. Hetzelfde geldt voor de andere twee basisbehoeften: verbondenheid en competentie. En je kunt met kleine dingen het welbevinden van je vriend(in) en liefdespartner sterk beïnvloeden. Zo kun je groeimindset dingen zeggen en doen, je kunt probleeminductie en labelling voorkomen, je kunt zorgen dat je effectief omgaat met eventuele jaloezie en je oordeelloos en onderzoekend met de ander praten en simpelweg oprecht aardig tegen de ander zijn.
Progressiegesprekken

]