In deze post gaat het over de leertechniek: oefentoetsen. Het overzichtsartikel ten aanzien van de effectiviteit van leertechnieken, getiteld ‘Improving Student Achievement’ geeft informatie over:

  • Verdiepende ondervragingstechniek
  • Uitleg aan jezelf
  • Samenvattingen
  • Highlighting/onderstreping
  • Sleutelwoord ezelsbruggetjes
  • Mentale visualisaties
  • Herlezen
  • Oefentoetsen
  • Verspreid oefenen
  • Dakpansgewijs oefenen

In dit stukje vat ik de bevindingen samen ten aanzien van oefentoetsen.

Wat zijn oefentoetsen

Oefentoetsen is een leertechniek waarbij studenten hun eigen kennis en begrip van het leermateriaal toetsen en feedback krijgen of hun antwoorden correct zijn. Het gaat bij deze leertechniek dus niet om de toetsen die worden afgenomen door een docent of examinator waarbij een formele summatieve beoordeling wordt gegeven.
Oefentoetsen kunnen allerlei vormen aannemen: via flash cards je eigen kennis testen, diagnostische vragen beantwoorden aan het einde van een hoofdstuk, een toets maken die eerder op een examen werd gebruikt en ga zo maar door.

Wat werkt bij oefentoetsen?

Uit de onderzoeken naar oefentoetsen blijkt dat de prestaties van studenten sterk verbeteren wanneer ze een of andere vorm van oefentoets benutten. Er vinden veranderingen in het leren plaats als studenten een oefentoets maken. Het doen van een oefentoets blijkt studenten te helpen de stof beter te onthouden, doordat ze hun lange termijn geheugen moeten activeren om de vragen te kunnen beantwoorden. Als je probeert om informatie te reproduceren moet je je lange termijn geheugen afzoeken naar relevante informatie. Dit leidt tot integratie van nieuwe en bestaande informatie.

Wat blijkt uit onderzoek?

Er zijn heel veel onderzoeken gedaan naar het effect van oefentoetsen. In het overzichtsartikel zijn alleen de meest recente 120 onderzoeken betrokken. Er is een sterk positief effect te zien van oefentoetsen op leerprestaties. De reproductie van kennis verbetert erdoor, maar ook het diepgaande begrip van de stof en de prestaties op summatieve toetsen verbetert. Deze effecten zijn zelfs te zien wanneer de oefentoets met open boek wordt gedaan. De uiteindelijke toets kan in een geheel andere vorm worden afgenomen dan de oefentoets, ook dan leidt het doen van oefentoetsen tot betere prestaties.

Drie verschillende manieren van oefentoetsen verschillen ook in hun effectiviteit. De drie vormen zijn:

  • Free recall (dus vanuit je eigen geheugen reproduceren van een antwoord op een vraag),
  • Het invullen van het juiste antwoord op de stippellijntjes (fill in the blancs)
  • Het herkennen van het juiste antwoord.

Het blijkt dat free recall beter werkt dan het invullen van de antwoorden op stippellijntjes. Het invullen van antwoorden op stippellijntjes werkt weer beter dan het herkennen van het juiste antwoord. Oefentoetsen die de student activeren om zelf korte of langere antwoorden te produceren werken dus het beste, ongeacht in welke vorm de uiteindelijke formele toets is.

Dosering en timing

Voor dosering geldt: meer is beter. Meer oefentoetsen maken leidt tot betere leeropbrengsten en meer oefensessies heeft datzelfde effect. Het werkt beter om de oefentoetsen met tussenpozen te doen, dus niet allemaal achter elkaar. Een iets langere tijdsinterval tussen de oefentoetsen werkt beter dan kortere tijdsintervallen. Als studenten dezelfde vragen meerdere malen correct beantwoorden heeft dit betere effecten dan wanneer studenten na een correct antwoord die betreffende vragen overslaan ‘omdat ze het toch al weten’. Daarbij is het belangrijk dat de oefentoetsen daadwerkelijk zorgen dat de student zijn kennis moet activeren en feedback krijgt over de juistheid van zijn antwoorden.

Leeftijd, kennis- en vaardigheidsniveau

Uit de vele onderzoeken blijkt dat oefentoetsen voor studenten van alle leeftijden effectief is. Er is ook vooralsnog weinig verschil te zien tussen studenten met veel of weinig voorkennis. Ook blijkt dat de effectiviteit niet beinvloed wordt door het vaardigheidsniveau van de student. Zo hebben ook mensen met leermoeilijkheden en mensen met alzheimer baat bij oefentoetsen.

Zeer effectieve leertechniek

Oefentoetsen vormen dus een zeer effectieve leertechniek, die breed toepasbaar is en relatief weinig kost. Studenten kunnen zelf makkelijk oefentoetsen maken (bijvoorbeeld door met flash cards te werken). Het is wel belangrijk dat studenten weten waar ze voor moeten zorgen wil hun oefentoets echt effect hebben (ten aanzien van dosering, timing, feedback).

]