In het boek van Pennebaker Opening up by writing it down, wijdt hij een hoofdstuk aan de rol van expressief schrijven in leerprocessen en in de educatieve context. Hier en hier kun je meer lezen over expressief schrijven en het onderzoek van Pennebaker.

Een paar highlights in het hoofdstuk over expressief schrijven om te leren en in het onderwijs zijn de volgende:

Geconfronteerd

Geconfronteerd worden met een grote hoeveelheid stof, voelt hetzelfde als een klein trauma zegt Pennebaker; je wordt geconfronteerd, voelt je overweldigd en je hebt er geen grip op. Hij pleit ervoor om studenten niet te confronteren met stof, maar ze zelf de confrontatie te laten aangaan met de stof. Hij zegt: moedig studenten aan om te schrijven over het onderwerp van de les. Op die manier worden ze niet met stof geconfronteerd, maar zijn ze actief zelf bezig met de stof. Geef ze de gelegenheid om de stof te relateren aan hun persoonlijke interesses en ervaringen. Zo wordt de stof interessant en relevant voor ze.

Oefentoets

Essay examens en toetsen waarin studenten de gelegenheid hebben om de stof te integreren stimuleren het leerproces in plaats van dat er alleen wordt geëvalueerd hoe de student nu presteert zoals bij multiple choice examens.

Schrijven in de klas

Schrijven in de klas: geef studenten in hele korte tijd een overzicht van de onderwerpen van de betreffende les en laat ze vervolgens individueel gedurende tien minuten continue schrijven over hun diepste gevoelens en gedachten over het onderwerp. In een experiment dat Pennebaker beschrijft las de docent vervolgens wel wat de studenten hadden geschreven maar kregen ze geen beoordeling voor wat ze hadden geschreven. Het effect op de betreffende studenten was dat ze met veel minder informatie van de docent werden geconfronteerd, maar dat ze veel meer leerden en veel actiever betrokken waren dan de klassen waarin deze schrijfopdracht niet werd gegeven. Uit onderzoek naar schrijfopdrachten in klassen van Bangert-Browns blijkt een klein maar positief effect op de prestaties van de studenten, vooral wanneer de studenten werd aangemoedigd om breed te denken over het onderwerp waarover ze schreven.

Leerproblemen

Er zijn veelbelovende positieve effecten te zien van schrijven bij studenten met leerproblemen. Een meta-analyse naar de effecten van creatief schrijven bij studenten met leerproblemen liet het volgende zien. Studenten die het moeilijk vinden om goed te schrijven, maar conceptueel wel begrijpen waar het over gaat, bereiken goede verbeteringen in hun schrijfvaardigheid, self-efficacy en creatief denken wanneer ze expressieve schrijfoefeningen doen.

Creatieve schrijfopdracht

Studenten die creatieve schrijfopdrachten doen, en daarbij schrijven over negatieve gebeurtenissen die ze hebben meegemaakt, laten een verbetering van hun korte-termijn werkgeheugen zien. Dit wijst op een verbeterde capaciteit om informatie te verwerken. Door te schrijven over de negatieve gebeurtenissen konden de studenten stoppen met malen over het gebeurde en kwam er ruimte vrij om zich te richten op de stof. Studenten die schreven over positieve gebeurtenissen lieten geen verbeterde werking van het korte termijn werkgeheugen zien.

Positief of negatief?

Is schrijven over positieve dingen dan altijd minder effectief dan schrijven over negatieve gebeurtenissen? Het antwoord op die vraag is vooralsnog als volgt. Schrijven is het meest effectief wanneer de student via zijn schrijven een dieper niveau van nadenken weet te bereiken over het onderwerp en steeds logischer en coherenter gaan schrijven over het betreffende onderwerp. Dat kan zowel gaan over een negatieve als een positieve gebeurtenis in zijn leven. Het belangrijkste is dat het onderwerp waarover de persoon schrijft echt iets is dat zijn leven ingrijpend heeft veranderd. Via het schrijven kan hij een nieuwe manier van denken ontwikkelen om betekenis te geven aan wat er is gebeurd voor zijn leven. Studenten die bijvoorbeeld aan het begin van een nieuwe studie expressief schrijven over hun ervaringen met de studie en het op kamers gaan, kunnen daar baat bij hebben. Ze laten in diverse onderzoeken in de vier maanden na de expressieve schrijfoefening verbeterende geestelijke en fysieke gezondheid zien.

]