liu_woon_chia

 

 

 

 

 

 

Iedereen die iets aan het leren is, is er bij gebaat wanneer die zich autonoom, competent en verbonden voelt. Docenten kunnen deze drie basisbehoeften vervullen, niet vervullen of actief frustreren. Over het vervullen van de drie psychologische basisbehoeften kun je hier en hier en hier meer lezen.

Vervullen basisbehoeften

Docenten vervullen de basisbehoefte aan autonomie bijvoorbeeld niet wanneer zij niet expliciet keuzemogelijkheden bieden en geen eigen initiatief aanmoedigen. Als docenten koud zijn dan vervullen ze daarmee niet de behoefte aan verbondenheid van leerlingen. Als docenten geen structuur bieden dan vervullen ze daarmee niet de behoefte aan competentie van leerlingen. Voor het frustreren van de basisbehoeften is echter nog wat meer nodig. Dit beschrijven Haerens et al in het boek Building Autonomous Learners: Perspectives from Research and Practice using Self-Determination Theory ed. Woon Chia Liu, John Chee Keng Wang en Richard Ryan, 1st ed 2016.

Chaotisch lesgeven

Als docenten chaotisch les geven dan frustreren ze daarmee de competentiebehoefte van leerlingen. Leerlingen raken in de war doordat ze bijvoorbeeld onlogische opdrachten krijgen, niet begrijpen wat ze moeten doen, de regels onduidelijk zijn en alles lijkt te mogen, ze verwarrende feedback krijgen of ze onjuiste informatie krijgen. Leerlingen kunnen zich in die omstandigheden incompetent gaan voelen, dus zich niet in staat voelen de taak effectief uit te voeren.

Neerbuigend, kritisch

Als docenten leerlingen neerbuigend behandelen, overmatig kritisch zijn, leerlingen niet respecteren, het perspectief van leerlingen terzijde schuiven als onbelangrijk, dan frustreren zij de behoefte aan verbondenheid van die leerlingen.
Als docenten opdrachten geven op een autoritaire toon, zonder uitleg waarom de taak belangrijk is, de leerling voorschrijven wat ze moeten denken, voelen en doen, dan frustreren ze de behoefte aan autonomie van die leerlingen.

Frustreren

Docenten kunnen door dus hun gedrag de psychologische basisbehoeften van leerlingen frustreren en daarmee extern gecontroleerde motivatie oproepen of intern gecontroleerde motivatie oproepen. Extern gecontroleerde motivatie wordt opgeroepen (dus de leerling voelt externe druk) door middel van straffen opleggen, deadlines stellen, op een controlerende wijze beloningen in het vooruitzicht stellen en expliciet controlerende taal gebruiken.

Concrete uitingen

Concrete uitingen van de docent die hier bij horen zijn:

  • Als je nu niet stil bent stuur ik je eruit
  • Over een kwartier moet iedereen klaar zijn met opgave 1 tot en met 10
  • Schreeuwen tegen de leerlingen: “En nu is het stil!!”
  • Degene die het hoogste cijfer haalt wint deze chocoladereep
  • Je moet je huiswerk maken, je mag geen tussentijdse pauzes nemen, je mag alleen met een blauwe pen schrijven, je moet beginnen bij alinea 1 voor je door mag gaan et cetera

Inwendige druk

Intern gecontroleerde motivatie wordt opgeroepen (dus de leerling voelt inwendige druk) door middel van het opwekken van gevoelens van schaamte en schuld en angst of door de student het gevoel te geven dat zijn ego op het spel staat en zijn eigenwaarde conditioneel gewaardeerd wordt. Concrete uitingen van de docent die hierbij horen zijn:

  • Als je deze opgave nog niet kunt mag je wat mij betreft linea recta terug naar de kleuterschool
  • Je hebt zeker niet geleerd voor dit tentamen, gezien je slechte cijfer!
  • Voor degenen die denken dat dit vak een makkie zal worden laat ik je uit de droom helpen; 80% van jullie zal dit vak niet halen
  • De materie die we nu gaan behandelen is alleen te begrijpen voor de intelligente leerlingen in deze klas
  • Een zes. Valt me wel van je tegen hoor, ik had meer van jou verwacht
  • Fronsend kijken wanneer de leerling een fout maakt

Autonomieondersteunende lesstijl

Gecontroleerde motivatie is een lage kwaliteit motivatie. Als docenten eraan willen bijdragen dat hun leerlingen goed functioneren, diepgaand leren, betrokken zijn bij wat er gebeurt in de les, geïnteresseerd aan de slag gaan met de studiestof en fysiek en psychologisch gezond zijn, dan kunnen zij beter investeren in het adopteren van een autonomieondersteunende lesstijl.

]