Geef opbouw een kans

Geef opbouw een kans. Er is een prille start gemaakt om via de consensusvraag te komen tot een lange termijn visie en stabiel bestuur van Nederland. Met de aanpak van ‘begin met degenen wiens stoplicht op groen staat’ proberen de politici die wel bereid zijn over hun schaduw heen te springen om dat prille begin substantie te geven. In een dergelijke delicate fase, waarin alles nog moet worden opgebouwd, is het des te belangrijker om opbouw een kans te geven. Wat er daarbij door degenen die dit proces verslaan niet wordt gedaan is misschien nog wel belangrijker dan wat er wel wordt gedaan. 

Niet doen

Wat een delicaat opbouwproces niet kan gebruiken is verslagleggers die het wantrouwen aanwakkeren, door te suggereren dat er onderstromen zijn die zij aan het licht willen brengen. Alsof het ware perspectief van de betrokkenen feitelijk en objectief kunnen worden vastgesteld op basis van wat ze in het verleden hebben gezegd. Het is met zo’n invalshoek eenvoudig om dan te concluderen dat woorden in het verleden een bewijs zijn van slechte intenties of eigen belang. Maar de woorden die iemand in het verleden heeft geuit in zijn gezicht smijten is een probleeminducerende actie gebaseerd op naïef realisme.

Wel doen

Wat een delicaat opbouwproces wel kan gebruiken is omstanders die rapporteren over de inhoud en waarover de politici het eens zijn. Hoe effectief samenlevingen reageren op de politieke koers hangt (Flores et al) mede af van polariserende of depolariserende communicatie. Het blijkt dat communiceren waarover politici het eens zijn het vertrouwen dat de samenleving heeft in het proces en de beslissingen versterkt. De aandacht kan zo uitgaan naar de gemeenschappelijke inhoud in plaats van naar personen en naar progressie in plaats van naar ruis. Omstanders die denken vanuit een wijsheidsperspectief ondersteunen ook het delicate opbouwproces. Concreet betekent dit bijvoorbeeld dat ze wijs kiezen wat nieuwswaardig is.

NRC

Journalistiek heeft een cruciale rol in een democratie. De ingewikkelde afwegingen die NRC heeft gemaakt rondom de informateur Wijers vallen mijns inziens net wat meer onder de don’ts dan onder de do’s. Er is iets voor te zeggen dat Weijers werd bevraagd op zijn eventuele uitspraken op een podium in een recent verleden. Uit zijn antwoord bleek dat hij een besef had van het belang van een open onderzoek naar consensus. Daarbij had het kunnen blijven en dat was goed geweest voor het delicate opbouwproces. Maar NRC koos ervoor om de woorden waarmee hij Yesilgöz in een appje beschreef als aanvullend nieuws naar voren te brengen. Het ging echter om een politieke mening in het verleden, toen Weijers de rol die hij nu zou gaan spelen nog niet had. NRC verklaart dat ze ook verslag deden van de verdenkingen van fraude en onterechte patentclaims van Van Strien en Plasterk, alsof dit van hetzelfde nieuwsniveau zou zijn als de woorden van Weijers. Het lijkt me wijs om nu de aandacht weer te gaan richten op de inhoud en ik hoop dat NRC daarvoor kiest.