Ouders vinden het over het algemeen helemaal niet leuk om hun kind onder druk te zetten. Maar soms is het nodig, denken ze. Dat ik je onder druk zet, is voor je eigen bestwil. Klopt dat?

Dat ik je onder druk zet

Een jongen van 13 jaar heeft voor allerlei activiteiten aandacht, behalve voor zijn schoolwerk. Zijn ouders maken zich zorgen. Als de jongen niet aan het werk gaat dan haalt hij dit schooljaar niet. Ze zitten hem daarom achter zijn broek. Ze zetten hem onder druk. Voor zijn eigen bestwil.

Mopperen

Mopperen op hem als hij zit te gamen. Controleren of hij zijn huiswerk heeft gemaakt. Controleren zijn cijfers en geven hem een preek als hij een onvoldoende haalt. Ze laten hem dan goed merken hoe teleurgesteld ze in hem zijn en straffen hem door zijn telefoon af te pakken en hem liefde te ontzeggen. Ze overhoren hem op een autoritaire manier. Die sessies zijn vaak kleine drama’s, met boosheid en tranen. Dat ik je onder druk zet, is voor je eigen bestwil.

Liefde

Als hij zijn huiswerk maakt en een goed cijfer haalt, dan krijgt hij complimenten, liefde en aandacht. Nog een half jaartje onder druk zetten, zo denken de ouders, Dan gaat hij tenminste over en dan kan hij volgend schooljaar het vast wel zelfstandig af om aan zijn schoolwerk te denken. Eerst even onder druk zetten, dat heeft hij nu echt nodig. Dan kan hij later wel op eigen benen staan en vanuit zichzelf gemotiveerd raken.

Van druk naar zelf willen

Van onder druk gezet worden, naar zelf willen. Van gecontroleerde motivatie naar autonome motivatie. Dat is een gedachte die veel mensen hebben. Werkt dat zo? Helaas voor de vele ouders en docenten die deze redenering volgen wijzen de wetenschappelijke onderzoeken op iets anders (zie onder andere de meta analyse van Kanat-Mayon et al Conditional regard in close relationships, 2012).

Lage kwaliteit motivatie

Door de aanpak van druk en conditionele waardering is de kans groot dat de jongen een lage kwaliteit van motivatie ontwikkelt. Introjected regulation, is de term die de zelfdeterminatie theorie hiervoor gebruikt. Hij voelt zich gedwongen om zich te gaan gedragen zoals zijn ouders dat van hem willen, omdat hij weet dat dat leidt tot erkenning en waardering van zijn ouders.

Conditionele zelfwaardering

Die conditionele waardering past hij als hij ouder wordt op zichzelf toe: hij ontwikkelt conditionele zelfwaardering. Hij voelt innerlijke druk om met zijn studie bezig te gaan en vindt zichzelf slecht als hij dat onvoldoende doet. zetten

Negatieve effecten

Wat is daar mis mee? Deze vorm van gecontroleerde motivatie gaat samen met lage betrokkenheid bij de studie, oppervlakkig leren, negatieve gevoelens over het leren, slechtere prestaties en ook met een verslechtering van de relatie met degenen die de druk uitoefenen.

Lange termijn

En uit onderzoek blijkt dat studenten die in hun tienerjaren op deze manier onder druk zijn gezet en gecontroleerd gemotiveerd zijn voor hun studie, geen autonome vorm van motivatie hebben ontwikkeld in de jaren daarna.

Deze studenten waren tien jaar nadat zij het ouderlijk huis hadden verlaten nog steeds niet autonoom gemotiveerd voor hun studie. Hun zelfwaardering hing nog steeds af van bijvoorbeeld hun cijfers en ze rapporteerden nog steeds dat ze zich onder druk voelden staan om te studeren en negatieve gevoelens te hebben over studeren.

Opwindmechanisme

Een man van 32 legde het zo uit: Mijn vader heeft mij tot mijn zestiende enorm onder druk gezet om hoge cijfers te halen, omdat ik een belangrijke test (GSCE) moest halen van hem, zodat mijn toekomstperspectief goed zou zijn. Nadat ik die test had gehaald liet hij me totaal vrij. Ik had gehaald wat belangrijk was, nu mocht ik het verder zelf bepalen. Ik reageerde zoals een vogeltje met een opwindmechanisme op mijn buik. Ik was tot mijn 16e heel strak opgewonden en stond stijf van de stress. Daarna werd het draaimechanisme opeens losgelaten. Ik vloog alle kanten op. Nog steeds associeer ik studeren met enorme stress. Ik heb er nooit plezier in gekregen of interesse voor ontwikkeld.

Steeds hetzelfde fenomeen

Onder druk zetten, werkt dat? Uit onderzoek blijkt dat druk en conditionele waardering op veel terreinen het beschreven effect heeft op motivatie. Kinderen die zich onder druk voelen gezet om te geloven in een god vertonen dezelfde reacties. En ook op het gebied van sportprestaties, pro-sociaal gedrag, emotie regulatie (je mag niet verdrietig of boos zijn) en academische prestaties is steeds hetzelfde fenomeen te zien: druk leidt tot een lage kwaliteit van motivatie, en dat komt op lange termijn als de druk wegvalt niet vanzelf wel goed.

Alternatief

Hier kun je iets lezen over het alternatief druk en controle. Dat alternatief werkt effectief, bij opvoeden en ook in leidinggeven.

]