Het heeft voordelen als iemand in staat is om gevoelens op een complexe en gedifferentieerde manier onder woorden te brengen. Dat is het geval wanneer iemand fijnmazige beschrijvingen kan geven van zijn gevoelens. Uit diverse onderzoeken blijkt dat individuen die hiertoe in staat zijn, minder de neiging hebben om slechte zelfregulerende strategieën toe te passen, zoals binge drinking, agressie en automutilatie.

Angst en depressie

Daarnaast is er minder neurale activiteit te zien als de persoon wordt afgewezen. Ook ervaren deze mensen in mindere mate angst en depressie. Negatieve en stressvolle gebeurtenissen en de negatieve  gevoelens die daarmee gepaard gaan, kunnen getransformeerd worden door de vaardigheid van emotiedifferentiatie.

Vaardigheid

Emotiedifferentiatie is een vaardigheid en kan daarom het beste gedragsmatig onderzocht worden. Mensen die deze vaardigheid hoog ontwikkeld hebben gebruiken complexere en gedetailleerdere beschrijvingen van hun gevoelens, bijvoorbeeld de aanwezigheid en mate van boosheid die ze ervaren en op welke manier ze nerveus zijn en of ze zich schamen of schuldig voelen. Mensen die deze vaardigheid minder goed ontwikkeld hebben beschrijven hun gevoelens in algemene termen, bijvoorbeeld boos, verdrietig, bang, blij, kalm.

Strategieën

Het blijkt dat mensen met hoog ontwikkelde emotiedifferentiatievaardigheid veel meer strategieën inzetten om hun negatieve emoties te reduceren en om te buigen, dan mensen die laag ontwikkelde emotiedifferentiatievaardigheid hebben. Daarmee heeft de negatieve emotie bij mensen die deze vaardigheid hoog ontwikkeld hebben in veel mindere mate negatieve effecten op de psychologische gezondheid, dan bij de mensen die slechts in algemene termen hun gevoelens duiden. Negatieve emoties zijn daarmee an sich dus geen bedreiging voor psychologisch welbevinden. Het belangrijke verschil of ze een slecht effect hebben of niet, zit hem in de specificiteit waarmee de persoon de negatieve gevoelens beschrijft en beschouwt.

Binge drinking

Alcoholisten die hoog ontwikkelde emotiedifferentiatievaardigheid hebben drinken bijvoorbeeld 40% minder tijdens een binge drinking episode die volgt op een nare gebeurtenis, in vergelijking tot alcoholisten die laag ontwikkelde emotiedifferentiatievaardigheid hebben. Ook gebruiken mensen met hoog ontwikkelde emotiedifferentiatievaardigheid veel minder agressie (verbaal en fysiek).

Spin

Mensen die bang zijn voor spinnen hebben baat bij het gedifferentieerd beschrijven van hun gevoelens als ze een spin zien. Mensen die beschrijvingen geven zoals “voor mij zit een vreselijk afzichtelijke spin, die ik weerzinwekkend vind, als zenuwslopend ervaar en op een gekke manier intrigerend vind” blijken een week later minder sympathische arousal te vertonen als ze met een spin geconfronteerd worden dan mensen die beschrijvingen geven als “voor mij zit een kleine spin en het is veilig” of dan mensen die tijdens het kijken naar de spin zichzelf proberen af te leiden met andere gedachten. Er is ook een positief effect te zien op de bereidheid van de eerste groep mensen om in de omgeving van een spin te verkeren.

Intense afkeer

Mensen die in staat zijn om gedifferentieerd te denken en praten over hun gevoelens, laten zich in morele oordelen minder leiden door intense gevoelens van afkeer van wat iemand heeft gedaan. Ze weten daarmee beter te voorkomen dat de emotionele bias bij morele oordelen optreedt (die bias is bijvoorbeeld te zien bij rechters die negatief affect ervaren vanwege de trek vlak voor hun lunchpauze en dan veel vaker een verdachte als gevaarlijk zien en daarmee niet bereid zijn tot vrijlating op borgtocht, dan wanneer hun maag na de lunchpauze gevuld is).

Vocabulaire

Emotiedifferentiatie is een eenvoudig aan te leren vaardigheid, bijvoorbeeld door het aanleren en aanreiken van vocabulaire om emoties mee te beschrijven. Emotiewoorden zijn gelinkt aan de emotionele concepten die mensen construeren. Het is een categorisatie-proces dat plaatsvindt wanneer mensen bepaalde ervaringen hebben, welke in het lichaam en brein gepaard gaan met bepaalde sensaties (prettig, onprettig, kalm, geagiteerd) en wanneer mensen aan die sensaties bepaalde concepten toeschrijven (boos, blij, verdrietig et cetera). Als mensen beter in staat zijn gedifferentieerde emotieconcepten te construeren, zijn ze beter in staat om hun emoties als het ware te reguleren en hebben negatieve emoties minder negatieve en sterke impact op hen.

]