Een studentenbegeleider voert gesprekken met studenten die vaak absent zijn.

Leerplicht

Hij moet hen duidelijk maken dat er in Nederland leerplicht bestaat en dat ze verplicht zijn om naar school te komen. Maar de studenten hebben er geen zin in. Ze zijn bezig met allerlei andere dingen in hun leven, van flinke problemen tot leuke handeltjes drijven.

Nooit autonoom

Voor deze studenten kan het toch nooit een autonome keuze worden om naar school te komen, zo denkt de studentenbegeleider. Ze willen toch immers niet naar school komen?

Dreigen

Dus is het enige dat de studentenbegeleider nog rest: dreigen met consequenties (als je niet naar school komt stuur ik de leerplicht ambtenaar op je af) of eromheen draaien en proberen de studenten ertoe te brengen dat ze zelf een probleem beginnen te zien door niet naar school te komen (Hoe gaat het ermee? Gaat het allemaal wel goed met je? Zou je het zelf ook niet fijn vinden als je je diploma zou halen?).

Gecontroleerd

Wanneer je deze twee strategieën kiest, wordt de student hoogstwaarschijnlijk niet autonoom gemotiveerd om naar school te komen. Als hij al weer naar school gaat komen, dan is hij gecontroleerd gemotiveerd: hij doet het om een straf te ontlopen of een beloning te krijgen. Gecontroleerde gemotiveerd zijn gaat samen met lage kwaliteit van je werk, weinig betrokkenheid, negatieve gevoelens en het gewenste gedrag stopt zodra de druk wegvalt.

Autonomie: wat is dat?

Autonoom gemotiveerd naar school komen ziet er anders uit.
Je kunt volledig autonoom functioneren wanneer je precies doet wat iemand anders van je verwacht. Je kunt onder diezelfde omstandigheden ook volledig gecontroleerd zijn in je functioneren. Autonomie is namelijk niet hetzelfde als alleen maar doen waar je zelf zin in hebt. Autonomie betekent doen waar je helemaal zelf achter staat.

Verschil

En dat is een fundamenteel verschil. Iedereen functioneert in een omgeving waarin er krachten op hen afkomen die proberen hun gedrag te beïnvloeden. Autonomie gaat om de mate waarin mensen authentiek en oprecht instemmen met die krachten die hun gedrag beïnvloeden. De kernvraag is of ze zich slachtoffer voelen van die krachten of dat ze de krachten ervaren als waardevol, behulpzaam en congruent met wat ze zelf belangrijk vinden. Dat leidt tot een functioneel verschil in hun ervaring van de situatie, de kwaliteit van hun acties en de resultaten die ze bereiken.

Belangrijk

Een student die autonoom gemotiveerd naar school komt is een student die school wellicht niet interessant of leuk vindt, maar wel belangrijk. De student staat er helemaal achter om naar school te komen. Hij heeft de redenen waarom het belangrijk is naar school te komen geïnternaliseerd. Het zijn waarden geworden die hij ervaart als onderdeel van zijn zelf.

Internalisatie

Internalisatie van normen en waarden is een proces dat plaatsvindt wanneer:
1. de drie psychologische basisbehoeften van mensen zijn vervuld
2. mensen begrijpen wat er van hen verwacht wordt en waartoe dit van hen verwacht wordt
3. mensen zich serieus genomen voelen en erkend voelen in hun perspectief
4. mensen niet autoritair tegemoet getreden worden
5. mensen invloed hebben op het doel en/of op de manier waarop het doel bereikt moet worden
6. mensen zoveel mogelijk eigen keuzemogelijkheden hebben

Probleemjongeren

Werkt dat echt wel bij probleemjongeren? Die luisteren toch alleen naar verbaal geweld en autoritair gedrag? Anders nemen ze toch een loopje met je en lachen ze je uit omdat je een doetje bent? Het tegendeel blijkt het geval te zijn. Als je je autoritair gedraagt, krijgen probleemjongeren juist minder respect in plaats van meer. Ze zien je als zwakker in plaats van sterker. Hier kun je een voorbeeld lezen van het type onderzoek waaruit dat blijkt.

]