Bestaat je ware aard? Heb je 1 authentiek zelf? Een authentiek zelf dat je kunt ontdekken? Wat is je ware aard?
Al in 1986 schreven Nurius en Barkus het artikel “Possible selves”. Hun artikel wordt regelmatig aangehaald als eerste artikel dat het concept van “Mogelijke Zelven” introduceerde. Hier is een samenvatting van de kern van hun artikel.
Wat zijn dat, Mogelijke Zelven? De definitie die Nurius en Barkus geven is, vrij vertaald:
Mogelijke zelven is het cognitieve geheel van je hoop, angsten, doelen en bedreigingen dat bepaalt hoe je betekenis geeft aan gebeurtenissen en dat richting geeft aan je gedrag. Het gaat om hoe je jezelf ziet in het verleden, hoe je jezelf ziet in het heden en hoe je jezelf ziet in de toekomst.
Mogelijke zelven zijn belangrijk. Ze verschaffen je namelijk een raamwerk voor je interpretaties van je gedrag in het verleden, het heden en de toekomst. Iemand die een eenzaam Mogelijk Zelf voor ogen heeft reageert anders wanneer zijn lunchafspraak wordt afgezegd dan iemand die een sociaal Mogelijk Zelf voor ogen heeft. Het Mogelijke Zelf geeft een raamwerk waarin het huidige gedrag en de huidige gebeurtenissen betekenis krijgen.
Mogelijke Zelven sturen ook het gedrag. Het ene Toekomstige Zelf moet vermeden worden (bijv. een loser zijn) en het andere Toekomstige Zelf moet nagestreefd worden (bijv. succesvol zijn). Welke informatie we oppikken en waar we aandacht aan besteden wordt bepaald door onze Mogelijke Zelven. We hebben ideale zelven die we graag willen worden, zelven die we zouden kunnen worden en zelven die we vrezen te zullen worden. De zelfschema’s die iemand heeft bepalen welke informatie wordt geaccepteerd en welke wordt verworpen, wat iemand zich herinnert en ook hoe iemand vervolgens acteert. De perceptie van ons Zelf stuurt zo ons gedrag.
Om terug te keren naar de startvraag: Is er 1 authentiek zelf dat de essentie van de persoon is? Of is het Zelf een collectie van “maskers” die elk zijn verbonden aan een specifieke set van  sociale omstandigheden?
Als we Mogelijke Zelven zien als systematische componenten van het zelf-concept, dan kunnen we het Zelf zien als divers en veelzijdig zonder dat het nep, slap of incoherent is. Mogelijke Zelven vormen een complex en variabel zelfconcept, maar zijn authentiek en duurzaam in de zin dat ze de stabiele hoop en angsten van het individu weergeven en verwijzen naar wat het individu zou kunnen realiseren onder de geschikte sociale omstandigheden.
Om dus te suggereren dat er 1 zelf is waaraan men “trouw” kan zijn of een authentiek zelf dat men kan leren kennen, ontkent de rijke potentie van het individu. Het Zelf is ontwikkelbaar en de Mogelijke Zelven bepalen welk zelfconcept op welk moment geactiveerd wordt.
De hoop, angsten, bedreigingen en doelen van het individu zijn stabiel, maar hoop als je 17 bent uit zich heel anders dan hoop als je 40 bent.
Het concept van Mogelijke Zelven is belangrijk voor iedereen die wil veranderen of die anderen wil helpen te veranderen. Laatst zei iemand in een trainingsgroep tegen me:”Maar ik heb al jaren en jaren hetzelfde negatieve beeld van mezelf, it’s the story of my life…dat verandert toch niet meer?” Gelukkig hoeft dat niet waar te zijn. Verandering van het zelf-concept is op elk moment mogelijk. Als je een andere perceptie krijgt van je Mogelijke Zelf, dan interpreteer je informatie anders, let je op andere dingen en ga je je anders gedragen, waardoor je Zelf verandert.
Een interessante studie, bijvoorbeeld, die Porter, Markus en Nurius deden, focuste zich op het zelfconcept na een levenscrisis te hebben meegemaakt. Ze onderzochten of een crisis effect heeft op het zelf-concept. Het bleek dat mensen die een geliefde hadden verloren of een andere hele negatieve levenservaring hadden gehad, maar die van zichzelf zeiden dat ze de gebeurtenis goed te boven waren gekomen, de perceptie hadden van een positief toekomstig Zelf. Ze beoordeelden hun huidige Zelf dan wel negatief, (net zoals de mensen die aangaven de gebeurtenis nog niet goed te boven te zijn gekomen), maar hadden veel hoop voor het Zelf van de toekomst. Ze waren zelfs positiever over hun toekomstige mogelijke Zelven dan de mensen die geen crisis hadden meegemaakt.
Als je Mogelijke Zelven veranderen, verandert alles.