Deze week zag ik de prachtige documentaire ‘Dancer’. Als je naar deze documentaire kijkt door de ogen van de zelfdeterminatietheorie en met kennis over deliberate practice, dan zie je schrijnende en indrukwekkende voorbeelden van hoe graag mensen autonoom willen functioneren en hoe ver mensen kunnen komen als ze van jongs af aan zichzelf onderdompelen in deliberate practice. De documentaire volgt het leven van Sergei Polunin en toont de effecten die de keuzes van zijn vader, moeder en oma in zijn perceptie hebben gehad op zijn relatie met dansen. Sergei is een gedreven dancer. 

Druk en controle

Sergei heeft van jongs af aan sterke druk en controle ervaren en ondanks zijn interesse in dansen is hij zo te zien in zijn jeugd deels gecontroleerd gemotiveerd geraakt voor dansen. Het gedrag en de keuzes van zijn moeder, zijn vader en zijn oma legden een zware last op zijn schouders. Zijn moeder stelde haar leven in het teken van zijn ballet en controleerde steeds of hij genoeg oefende. Zo liet ze hem, na een lange dag repeteren, nig eens uren in spagaat en split TV kijken.

Hereniging

Zijn vader verliet hem en ging voor hem in het buitenland werken juist voor zijn bestwil, namelijk om zijn balletschool te kunnen bekostigen. Zijn oma ging ook voor hem naar het buitenland en deed werk dat ze verschrikkelijk vond maar dat geld opleverde voor Sergei. Sergei begon dansen te zien als manier om zijn voor hem uiteengespleten familie weer met elkaar te kunnen verenigen. Toen hij hoorde dat zijn ouders gingen scheiden viel zijn levensdoel en daarmee zijn reden om te dansen weg en raakte hij steeds wat verder op drift.

Autonome motivatie

In de documentaire is zijn zoektocht naar waarvoor hij autonoom gemotiveerd is goed te herkennen. Halverwege de documentaire zie je een klein stukje van een gesprek dat Sergei probeert te hebben met zijn moeder, waarin hij probeert uit te leggen hoe hij zich onder druk voelde staan door haar controlerende manier van opvoeden.

Gecontroleerde motivatie

Hij verwijt haar dat ze er niet was om hem te helpen en te ondersteunen, waarop zij gekwetst reageert:”Jawel, ik was er wel, ik heb steeds gecontroleerd of je je oefeningen wel genoeg deed”. Het deed me sterk denken aan dit artikel, waarin ik uiteen zet dat ouders en docenten soms met de beste bedoelingen kinderen onder druk zetten in de verwachting dat ze het kind daarmee helpen. Maar dat het effect van die druk niet positief is. Niet op korte termijn en niet op langere termijn. In dit artikel zie je het alternatief voor druk en controle.

Aanklacht

Sergei zegt op een bepaald moment het dansen helemaal vaarwel, met een indrukwekkende laatste voorstelling, die tegelijk een aanklacht is. De muziekkeuze klopt daar helemaal bij:  ’Take me to Church’.

Gedreven dancer

Maar twee maanden na die laatste voorstelling staat hij alweer op de planken en vanaf juni 2017 kun je hem weer zien dansen bij de Royal Opera House in London.

Hier kun je iets lezen over autonome zelfregulatie.