Sinds een paar maanden starten we onze vergaderingen met een rondje successen vieren, vertelde een manager mij laatst. Maar, zo vervolgde hij, het werkt niet. Het lijkt meer en meer op een rondje pochen, waaraan sommigen wel meedoen en anderen niet.

Successen vieren

Deze manager had gehoord dat het vieren van successen leidt tot positieve en tevreden medewerkers. Mijn vermoeden is dat het subtieler ligt dan dat; het analyseren van eerdere successen, door goed na te gaan wat heeft gewerkt om die successen te behalen, versterkt je perceptie van competentie (je kunt iets goed) en de perceptie van autonomie (je bent aan het doen waar je achter staat, je boekt betekenisvolle progressie).

Leren, verbonden, emoties

Door de focus te leggen op het gezamenlijk leren van wat heeft gewerkt om die goede resultaten te bereiken, ontstaat de perceptie van verbondenheid onder teamleden. Dit gaat samen met positieve emoties. In de progressiegerichte aanpak maken we gebruik van vragen die de aandacht trekken naar het proces.

Extrinsiek

Dus een succes bereiken is prettig en weten wat dat succes is en hoe het tot stand is gekomen is belangrijk, anders verdwijnt het succes naar de achtergrond en mis je het motiverende en verbindende effect ervan. Maar wat is vervolgens het ‘vieren’ van succes? Champagne drinken? Een bonus krijgen? Een applausje krijgen? Het kan best zo zijn dat dit een extra dimensie geeft aan iets dat heel goed is gelukt, maar het risico is dat de aandacht gaat naar de extrinsieke beloning ipv naar de intrinsieke waarde van iets heel goed hebben aangepakt. Zie ook hier en hier.

Trots

Daarnaast moet ik denken aan het onderscheid tussen authentieke trots en overmoedige trots. Trots zijn. Daar hebben mensen verschillende associaties bij. Positieve associaties, je bent bijvoorbeeld trots dat je zo goed hebt geleerd voor je moeilijke tentamen dat je het goed hebt gemaakt. Negatieve associaties, je bent bijvoorbeeld te trots om toe te geven dat je een fout hebt gemaakt.

Authentiek of overmoedig

In de psychologische wetenschapsliteratuur wordt onderscheid gemaakt tussen authentieke trots en overmoedige trots. Authentieke trots is de emotie die je hebt als je focust op een specifiek aspect van jezelf waarover je trots bent; ik ben trots dat ik mijn angst voor vliegen heb overwonnen. Overmoedige trots is de emotie die je hebt als je jezelf in zijn geheel goed vindt; ik ben trots op wie ik ben, los van specifiek gedrag.

Verschillend effect

Onderzoeken wijzen in de richting dat authentieke trots je doorzettingsvermogen positief beïnvloedt. Je bent bereid om door te zetten, ook als er op korte termijn obstakels zijn en tegenslagen. Overmoedige trots leidt tot jezelf opblazen en zelfoverschatting. En tot een statische mindset: ik ben nu eenmaal geweldig.

Proces ipv pochen

Dus als je in een vergadering het positieve motiverende effect van behaalde successen wilt bereiken, dat kun je beter de aandacht trekken naar het proces van wat heeft gewerkt dan naar het pochen over het succes.
Bijvoorbeeld door deze vragen te stellen:

  • Welke progressie heb je de afgelopen week bereikt ten aanzien van iets in je werk dat belangrijk voor je is?
  • Hoe heb je het voor elkaar gekregen om die progressie te boeken?
  • Wat heeft met name goed gewerkt om die progressie te boeken?
  • Wat heeft het al opgeleverd dat je die progressie hebt geboekt? Wat gaat er beter?
  • Is er iets van wat er zo goed werkte de afgelopen week bruikbaar voor het bereiken van toekomstige progressie?
  • Zo ja, wat is er bruikbaar?
  • Hoe kun je dat wat je bruikbaar vindt, benutten de komende periode?