Vandaag werkte ik met een groepje teamcoaches van een instelling in de gehandicaptenzorg. We reflecteerden aan de hand van het 4PR-model op welke rollen zij in welke situatie innamen. De vier progressiegerichte rollen zijn:

  1. Helpen: dit is aan de orde als de gewenste progressie van de gesprekspartner zelf centraal staat en je die gesprekspartner wil helpen om ideeën voor stapjes vooruit te bedenken die voortkomen uit zijn eigen ervaringen.
  2. Trainen: dit is aan de orde als de gewenste progressie van de gesprekspartner zelf centraal staat en je die gesprekspartner wil helpen met ideeën die jij aanreikt en waar de gesprekspartner zelf uit kan kiezen wat hij bruikbaar vindt
  3. Sturen: dit is aan de orde als de gewenste progressie die de gesprekspartner moet gaan bereiken bepaald wordt door jou (vanuit je functie in de organisatie) en hij zijn eigen keuzes mag maken hoe hij aan die progressieverwachting gaat voldoen.
  4. Instrueren: dit is aan de orde als de gewenste progressie die de gesprekspartner moet gaan bereiken bepaald wordt door jou (vanuit je functie in de organisatie) en hij op een vaststaande manier aan die progressieverwachting moet gaan voldoen

Als je rol ‘helpen’ is, dan zijn de zeven stappen van NOAM een goede manier om in gesprek te zijn. Als je rol trainen is, dan kun je (nadat je daarvoor mandaat hebt gekregen van je gesprekspartner) adviseren en tips geven. Als je rol sturen is, dan zijn de progressiegerichte stuurinterventies van NOAM bruikbaar en met progressiegericht leidinggeven creeer je de condities waarbinnen de ander autonoom gemotiveerd kan raken voor het doel dat jij hem aanreikt. Als je rol instrueren is, dan vertel je zowel wat het doel is als wat de ander moet doen om aan dat doel te gaan voldoen. Je vermijdt daarbij autoritair taalgebruik en let erop dat je waar mogelijk de perceptie van autonomie geeft (vaak zal dat zijn in de periferie van de taak, bijvoorbeeld door te vragen met wie, waar, hoe lang en wanneer de ander aan de taak wil werken).
Een van de teamcoaches had een progressiedoos gemaakt. Op de bovenkant stonden de drie belangrijkste pijlers van de progressiegerichte aanpak geschilderd en in de doos lagen zeven houten blokken, met daarop de zeven stappen van NOAM. Op de ene kant stond de stap en op de andere kant stonden een paar voorbeeldvragen die horen bij die stap. De teamcoaches gebruiken deze doos om in korte tijd iets te kunnen toelichten over de progressiegerichte manier van teamcoaching.
Training progressiegericht werken met groepen